Çocuk-Televizyon-Bilgisayar Üçgeni

 ÇOCUĞUN GELİŞİMİNDE TELEVİZYONUN  ETKİLERİ

·         Televizyon çocukların ilk aylarından beri ilgisini çeken bir araçtır. Birkaç aylık bebekler bile bu renkli, hareketli, ve sesli görüntüyle yakından ilgilenip görme alanları içinde takip edebilirler.

·          Televizyonda ses ve görüntü birlikte verildiği için çocuklar çok daha kolay etkilenirler.

·         Özellikle daha rahat yemek yedirebilmek amacıyla televizyon karşısına oturmak için teşvik edilen çocuklarda okul yıllarında da sürdürecekleri şekilde televizyon izleme alışkanlığı gelişir.

·         Uzmanlar televizyondaki saldırganlık içeren görüntülerin, izleyen insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine  dikkat çekmektedirler.(Slaby ve diğerleri, 1995; Türkoğlu, 1993; Yörükoğlu, 1986)

·         Kontrolsüz şekilde televizyon izleyen çocukların yorum yapma, muhakeme etme yetenekleri olumsuz etkilenmektedir. Çünkü televizyon izlemek tek yönlü pasif bir etkinliktir.

·         Fazla televizyon izleyen çocuk sadece bilgi almaya alışır ve etkileşime girmez.

·         2 yaşlarında çocuklar televizyon karşısında ancak 1 saat kadar kısa çizgi filmler ve eğitimsel içerikli programlar izleyebilir.

·          Çocuğun, gelişiminin ilk 3 yılında olması gerektiğinden fazla televizyon izlemesi konuşmada gecikme ve dış dünyayla iletişimde sorunlar yaşamasına neden olabilir.

·         Çocuklar, okul öncesi dönemde 1 saat kadar çizgi filmler, çocuk filmleri ve eğitimsel programları izleyebilirler. Öğrenmenin en yoğun olduğu dönem olduğu için çocuğun zamanını televizyonla doldurmamak gerekir.

·         Okul çağındaki çocuklar okul ve günlük ihtiyaçlarının karşılanması dışında kalan zamanlarının en fazla dörtte biri kadar televizyon izlemelidirler. Çünkü çocuğun oyuna, paylaşıma ve hobilerini geliştirmek için de zamana ihtiyacı vardır.

·         Çocukla sohbet etmek, oyun oynamak ve hobiler için zaman ayrıldığında çocuklar televizyon izlemekten ziyade anne-babayla zaman geçirmek isterler.

·         Televizyonun aile içi iletişimi  olumsuz yönde etkileyerek, ailedeki bireyler arası  ilişkileri zedelediği kabul edilen genel bir görüştür.

Saatle sınırlandırmak koşuluyla ! Tv İzlemenin Yararları 

·         Eğitimsel içerikli programlar özellikle çevresel koşulları yetersiz olan çocuklar için faydalı olabilir.

·          Çocukların gerçek hayatta karşılaşma fırsatı bulamadıkları doğa ve çevre ile ilgili programları izlemesi ( doğa belgeselleri) okul bilgisini görsel olarak destekler.

·          Teşvik edici ve merak uyandırıcı olabilir.

·         Televizyonun olumlu etkileri ancak sınırlı ve seçilmiş programlarların izlenmesiyle sağlanabilir.

·         İzlediği programları hakkında konuşarak, açıklama yaparak, duyduğu sözcükleri açıklayarak  tv yoluyla öğrenme gerçekleştirmek mümkün olabilir.Yine de;

TELEİZYON. NE ARKADAŞIN, NE OYUNUN, NE DE KİTABIN YERİNİ ALABİLİR. (Oktay,1995)

TELEVİZYONUN OUMSUZ ETKİLERİNİ AZALTMAK İÇİN ANNE BABALARA ÖNERİLER

·         Televizyon izlemeleri konusunda tavrınız net olsun. Çocukların uzun süre ve her programı izlemelerinden ziyade sizin seçtiğiniz ve belirlediğiniz saatler içinde TV izlemelerini sağlayın.

·         Örnek olun. Sizde tv izleme saatlerinizde seçici olur ve evde geçirdiğiniz saatlerde sohbet etmeye, okumaya vakit ayırırsanız çocuğunuzda sizi örnek alacaktır.  Televizyon karşısında, kumanda elinizde iken çocuğunuza git dersini çalış  demenizin hiçbir yararı yoktur.

·         Özellikle okul öncesi çocuğunuzun  izleyeceği programları önceden inceleyerek ve aranızda konuşarak kararlaştırmanız yararlı olacaktır.

·         3 Yaş civarında çocuklara çizgi film, belgesel ve eğitimsel programlar (yaratıcılıklarını artırabileceği için) 1 saat kadar izlemelerini sağlayın.

·         Şiddet ve saldırganlık içermeyen çizgi film ve programları izletin.

·         Okula giden çocuklara dinlenme, yemek, oyun, uyku ve ders dışında zamanları kalıyorsa TV izlemelerine izin verin. Örneğin;  her gün belirli bir süre televizyon izliyorsa, ona televizyon seyretmeden önce yaşına uyacak kadar sayfa kitap okuması  kuralını koyabilirsiniz.

·         Çocuğun yaşına uygun programları izlemesine izin verin.

·         Çocuklar, yalnız hissettiklerinde ve yapacak etkinlik bulamadıklarında daha çok TV izlemeye yöneldiklerinden evde onu oyun oynamaya teşvik edip, onlarla daha verimli ve eğlenceli zaman geçirirseniz TV izlemek istemeyeceklerdir.

·         Evinizin her bölümünde (mutfak, çocuk odası, yatak odası v.b) televizyona yer vermeyin!

·         Anne babaların televizyon izleme davranışları ve çocukların davranışları üzerine etkilerinin anne babalarının görüşleri temelinde incelenmesiyle ilgili bir araştırmanın;(Önder 1999) sonuçlarından bir bölümüne yer verecek olursak; 

- Anne babalar en çok günde 3-4 saat tv izlemektedirler, alt sosyo kültürel düzeydeki ailelerde bu oran 4 saatten fazla olduğu tespit edilmiştir.

- Anne babaların çocukları için sakıncalı buldukları programları izletmemek için uyguladıkları yöntemlerde; üst sosyo kültürel düzeyde ‘programları önceden gözden geçirme’ ve ‘programdan önce televizyonu kapatma’ uygulanırken, alt sosyokültürel düzeyde ‘televizyonu o anda kapatma’ ya da ‘hiçbir şey yapmamayı’ tercih ettikleri,

- Kendisine  uygun  görülmeyen programı izlemekte ısrar eden çocuğa üst sosyokültürel düzedeki an babalar daha çok açıklama yaparken, diğer grup başka bir şeyle meşgul etmeye çalıştıkları,

- Her iki grubunda çocukları ile birlikte en çok çizgi film ve yarışma programlarını izledikleri ;

 - Her iki grupta da çocukların daha çok 1-2 metre ile 3-4 metre mesafeden  tv izledikleri, tespit edilmiştir.

BİLGİSAYARIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

      Bilgisayar kullanımı da çocuklar arasında yaygınlaşan ve kullanımı engellenecek araçlar arasına yerini aldı. Okul öncesi dönem ve çocuğun okula başlamasıyla kullanımı daha çok yaygınlaşan bilgisayarın, çocuklarımızın gelişimleri açısından faydaları olduğu kadar  zararlarını da görüyoruz.

·         Çocukların yaşlarına uygun, şiddet ve saldırganlık içermeyen, daha çok zeka gelişimini destekleyen bilgisayar oyunlarını, anne-babaların denetiminde ve onların uygun gördükleri süre içinde oynamasının, çocukların zihinsel gelişimine olumlu destek verdiğini söyleyebiliriz.

·          Özellikle okul çağında çocukların oyunun yanı sıra ödevlerini İnternet’ten araştırması onların araştırmacı ruhunu geliştirir.

·          Ancak bilgisayar kullanımının denetlenmemesi durumunda yararlarından çok zararlarının olduğu da bir gerçektir. Bilgisayar karşısında çok fazla zaman geçirilmesi çocukların fiziksel, sosyal, duygusal gelişimlerini oldukça olumsuz etkilemektedir.

·         Çocukların bilgisayarla fazlaca zaman geçirmesi; çocukların göz sağlığının bozulmasına neden olur, hareketi kısıtlar, çocuğun açık havada oynayarak kas gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlayamamasına neden olabilir, abur cubur yeme alışkanlığı da gelişirse kilo artışı görülebilir.

·         Sağlıklı beden gelişimi göstermeyen çocukların kendi bedenlerine yönelik beğenileri olumsuz olacağından dolayı benlik saygıları da düşük olur.

·         Yaşıtlarıyla ve aile üyeleriyle zaman geçirmedikleri için sağlıklı sosyalleşmelerini engeller.

·         Bilgisayar da tv gibi etkileşimi engelleyen bir araç olduğundan dolayı çocukların kendini ifade etme ve paylaşımlarını azaltacağından dolayı duygusal gelişimlerini de olumsuz etkileyebilir.

·         Bilgisayar ile çocukların yaratıcılıkları sınırlanıyor. Tahmin edilenin aksine, bilgisayar çok sınırlı bir ilgi alanı veriyor ve onun dışına çıkmalarına engel oluyor.

·         Bilgisayar kullanan çocukların daha çok görsel becerileri gelişiyor ama bu arada sözel ifade becerileri, dil becerileri geri kalıyor.

·         Bilgisayarın çocuğun hayatına yoğun girmesi, okulda dersi dinlemelerinde ve dikkatlerini sürdürmelerinde  sorun yaratıyor.

ÇOCUKLARIN BİLGİSAYARI DAHA ETKİN KULLANMABİLMELERİ İÇİN ANNE-BABALARA ÖNERİLER

·         Bilgisayar ve internette geçirecekleri süreyi belirleyin ve bu süreyi aşmasına izin vermeyin. Kurallarınız net olursa ve çocuk bunu alışkanlık haline getirirse zorluk yaşamazsınız.

·         Yaşlarına uygun eğitim programları ve bilgisayar oyunları alın.

·         Belli bir bilince ulaşana kadar bilgisayar başında geçirdiği süre kadar yaptığı çalışmaları da denetim altında tutun.

·         Çocuklara eğitim hedeflerine uygun yazılımlar alın.

·         Çocuğun bilgisayarda yaptığı çalışmaları onunla paylaşın.

·         Bilgisayar kullanıcısıysanız evde gereğinden fazla bilgisayar başında zaman geçirmeyerek çocuğunuza olumlu örnek olun.

·         Çocuğunuz internet kullanıyorsa onun için uygun olan sitelerin listesini belirleyerek girdiği siteleri kontrol altına alın.