19. ÇALIŞAN ANNE VE ÇOCUK
ÇALIŞAN ANNE VE ÇOCUK
Günümüzde kadınlar, gerek ekonomik zorunluluklardan dolayı, gerek yaşam standartlarını yükseltmek, meslek sevgisi, toplumda prestij kazanmak, amacıyla çalışma hayatında yerlerini almışlardır. Annenin çalışması beraberinde bazı sorunlar getirmektedir. Bu sorunların başında annenin olmadığı saatlerde çocuğun bakımı, yorgun gelen annenin çocuğuna vakit ayıramaması ve sağlıklı bir iletişim kuramaması gelmektedir.
Annenin çalışması çocuk açısından sakıncalı mıdır, değil midir?
Çalışan anneler ve çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar sonucu annenin çalışmasının çocuğu olumsuz yönde etkilemediğine varılmıştır. Bu konuda yapılan çalışmalar çalışan annelerin çocuklarının okul başarılarının ve sosyal gelişimlerinin çalışmayan annelerin çocuklarına göre daha üstün olduğu yönündedir. Çalışan anne çocuğunun bakımına az zaman harcamakla birlikte, daha fazla ilgilenerek bu yoksunluğu telafi etmektedir. Özellikle aile üyelerinin hep birlikte olduğu akşam saatlerinde ve hafta sonlarında zamanlarının çok büyük bölümünü birlikte ortak faaliyetlerde harcadıklarından annenin çalışmasının olumsuz etkisi ortadan kalkmaktadır.
Annenin çalışmasının çocuk üzerinde yaratacağı etkiler bazı faktörlere bağlıdır. Bu faktörler annenin işi, çalışma nedenleri, çalışma koşulları, annenin eğitim düzeyi, anne-çocuk iletişimi, annenin yokluğunda çocuğa bakanın özellikleri ve çocuğun yaşıdır.
0–3 Yaş Çocuğu İçin Durum Nedir?
Bu dönemde küçük çocuğun fiziksel bakım kadar sevgi, özen ve ilgiye ihtiyacı vardır. Bu dönemde çocuğun yaşamındaki en önemli birey annedir. Yaşı kaç olursa olsun her çocuğun annesine ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacın en şiddetli olduğu dönem yaşamın ilk yıllarıdır. Zorunluluk olduğu takdirde, anne yarım günlük bir işi tercih etmelidir. Annenin tam gün çalışması gerekiyorsa annenin yerini dolduracak bakıcının ya da kreşin seçimi titizlikle yapılmalıdır ve bakıcının ya da kreşin süreklilik sağlaması çok önemlidir. 0–3 yaş çocuğunda yedek bakım iyi ve devamlı olsa da anne evde olduğu sürece çocuğun bakım ve eğitiminde aktif rol almalıdır.
3–6 Yaş Çocuğu İçin Durum Nedir?
Üç yaşından itibaren bir çocuğun iyi bir anaokulunda eğitilmesi son derece yararlıdır. Çocuk arkadaş çevresinde sosyalleşir, bağımsız olmayı başarır. Fakat çocuğun hala annesine ihtiyacı vardır. Çocuk okulda öğrendiklerini annesi ile paylaşmak ister. Bu nedenle anne çocuğu ile oyun oynamak, sohbet etmek için çocuğuna zaman ayırmalıdır.
Anne çalışmasından ötürü ilk yıllarda kuramadığı ilişki ve iletişimi daha sonraki yıllarda telafi edemez, bu yüzden annenin bu ilişkilerin kurulmasına özen göstermesi buna vakit ayırması zorunludur.
Çalışan anne ve çocuklar arasında sağlıklı bir iletişim nasıl kurulabilir?
Çalışan anneler genellikle çocuklarını ihmal ettiklerini düşünerek sürekli suçluluk duymakta ve çocuğu ile birlikte olduğu saatlerde büyük bir özveri ile onların her istediğini yerine getirmeye çalışmaktadırlar. Bu nedenle eve dönerken her gün ona hediyeler getirerek bu durumu telafi etmeye çalışırlar. Fakat önemli olan annenin çocuğu ile geçirdiği sürenin uzun veya kısa oluşu değil, çocuğu ile geçirdiği sürenin niteliği ve onunla kurduğu iletişimin türü, annenin çocuğuna iyi bir model olması, onunla olumlu bir iletişim kurarak, onun güven, sevilme ve bağımsızlık ihtiyaçlarını karşılayabilmesidir.
Bu nedenle, annenin çocuğu yeterince tanıyabilmesi, duygu ve isteklerini doğru olarak algılayabilmesi için çocuğu ile birlikte olduğu saatlerle günlük işlerine ayırdığı zamanı ayarlayarak çocuğuna da zaman ayırmalıdır.
Özellikle okul öncesi dönem çocuğu annesi ile birlikte ortak bir şeyler yapabilmek ve onunla oynayabilmek için fırsatlar arar. Anne işten eve döndüğünde, öncelikle çocuğu ile konuşmalı, onu dinlemeli, onun yapmayı istediği şeyleri yapmalı ve daha sonra günlük işlerini yapmalıdır. Çocuğa ayrılan yarım saatlik oyun süresi çocuğu rahatlatır ve anne-çocuk ilişkisini güçlendirir.
Çalışan annelerin yaptıkları hatalı davranışlar nelerdir?
Çalışan anneler yaşadıkları suçluluk duygularından dolayı çocuklarının her istediğini yerine getirmeye çalışırlar ve sürekli şımartırlar. Eve dönüşte hediyeler alarak durumu telefi etmeye çalışırlar. Çocuk farkında olmadan maddi çıkarlara yönelip bencil bir birey haline gelir.
Bazı aileler ise annenin çalışmasıyla çocuğun gerekli disiplin ve otoriteden uzak kaldığını düşünerek, ona baskı ve katı bir disiplin yöntemi uygulayarak onun çevredeki tüm tehlikelerden korunduğuna inanırlar. Baskı altında sürekli korunan ve cezalandırılan çocuk ise ya otoriteye boyun eğen ya da isyankâr bir kişi olabilir.
Oysaki anne babadan beklenilen en uygun davranış, çocuğu ile sevgi, şefkat ve güven temeline dayanan iyi bir diyalogun ve iletişimin kurulmasıdır.