Deniz ve Liman İşletmeciliği
TANIM
Limanlara giren ve çıkan yüklerin gümrük işlemlerinin yapılması, gemilerin deniz ticaret hukuku kurallarına göre işletilmesi ve denizcilikte çalışan personelin yönetimi alanında deniz işletmeciliği yapan veya deniz işletmecisine yardımcı olan kişidir.
GÖREVLER
Deniz işletmecisinin gözetimi altında; Gemilerin denize elverişliğinin devamı ile ilgili olarak tespit veya talep edilen, eksiklerin giderilmesi için mal ve hizmet satın alır ve gemiye ulaştırılmasını sağlar, Gemilerin yola elverişliğini sağlamak amacı ile tespit veya talep edilen yakıt, su ve kumanyayı satın alır ve gemiye ulaştırılmasını sağlar, Gemilerin mal, can ve çevre güvenliği ile ilgili tespit veya talep edilen eksik mal ve hizmeti satın alır ve gemiye ulaştırır, Gemilerin gemi adamı ile donatılmasında tespit veya talep edilen uygun personeli temin eder, iş sözleşmesi yapar, gemiye ulaştırır ve ayrılan gemi adamını bağlama limanına iade eder, Gemilerin denize ve yola elverişliğini onaylayan resmi belgeleri kurumlardan alır,süresi bitenleri yeniler, Gemiye ticari amacına uygun kazanç kaynaklarını (yük, yolcu, hizmet) bulur ve gerekli ticari anlaşmaları yapar, Geminin yapılan ticari anlaşmalara uygun hizmet vermesi için gereken planlamayı yapar, tedbirler alır ve plana uygun işletilmesini sağlar, Geminin ticari amacına uygun olarak yükleme ve tahliye, yolcu bindirme ve indirme hizmetlerini sağlar ve bu işlemlerin gerektirdiği bürokratik işlemleri yapar, Geminin güvenli limana giriş ve çıkış işlemleri için gereken izinleri ve hizmetleri satın alır, 500 gross tondan daha küçük gemilerde güverte zabiti (kaptan) olarak çalışabilir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Haberleşme cihazları, Bilgisayar, Lojistik yazılımları, Seyir ekipman ve haritaları, Yük evrakları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Deniz ve liman işletmeciliği meslek elemanı olmak isteyenlerin; Matematik ve sosyal bilimlere ilgili, Dikkatli ve tedbirli, Yabancı dile ilgili, İnisiyatif sahibi, Hızlı düşünebilen ve doğru karar alabilen, Araştırmacı bir kişiliğe sahip ve yeniliklere açık, Açık denizlerde çalışmaktan sıkılmayan, Sabırlı, işbirliğine açık ve sorumluluk sahibi kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Deniz ve liman işletmeciliği meslek elemanı, liman sahalarındaki açık alanlar veya kapalı büro ortamlarında çalışır. Mesleğini icra ederken gemi kaptanı, güverte teknikeri, meslektaşları, taşınacak yüklerin alıcıları ve satıcıları, nakliye firmaları, gümrük yetkilileri, çeşitli deniz acenteleri, liman organizasyonunda görevli personel ve yolcular ile sürekli iletişim halinde bulunurlar.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi;
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Gelibolu Piri Reis Meslek Yüksekokulu,
Kocaeli Üniversitesi Karamürsel Meslek Yüksekokulu,
Uludağ Üniversitesi (Bursa) Gemlik Asım Kocabıyık Meslek Yüksekokulu,
Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu,
Yalova Üniversitesi Yalova Meslek Yüksekokulu
Bahçeşehir Üniversitesi MYO "Deniz ve Liman İşletme" bölümünde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için, Lise veya dengi okul mezunu olmak, Meslek liselerinin "A-Grubu (Ticaret Lisesi Fen), Bankacılık, Bilgisayarlı Muhasebe, Borsa Hizmetleri, Deniz ve Liman İşletme, Dış Ticaret, Emlak Komisyonculuğu, Genel Hizmetler (Demiryolu), İşletme, İşletmecilik (Demiryolu), Muhasebe, Muhasebe ve Finansman, Pazarlama Pazarlama ve Perakende, Satış Yönetimi ve Reklamcılık, Sigortacılık, Sigortacılık ve Risk Yönetimi, Tesis İşletmeciliği, Ticaret, Ticaret liselerini alan ayrımı olmadığı dönemde bitirenler ve Ulaştırma Hizmetleri" alanından mezun olanlar "Deniz ve Liman İşletmeciliği" önlisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Ortaöğretim Başarı Puanları, okul türleri, Mesleki ve Teknik Eğitim Bölge'leri (METEB) ve mezuniyet yılları dikkate alınarak kontenjan dahilinde yerleştirilebilirler. Meslek liselerin diğer alanlarından veya genel liselerden mezun olanlar/olacaklar kişilerin ÖSYM tarafından yapılan Yükseköğretime Geçiş Sınavına (YGS) girmeleri ve yeterli "YGS-6" puanı almaları gerekir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 2 yıldır.
Eğitimin I. Yılında;
Seyir, İstatistik, Gemicilik, Ekonomi, Temel Matematik, Fizik, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Yabancı Dil (İngilizce), Türk Dili, Temel Hukuk, Denizde Güvenlik, Meteoroloji, Deniz İşletmeciliği, Genel İşletme, Deniz Hukuku, Temel İlk Yardım, Mesleki İngilizce (Denizcilik İngilizcesi), Uluslararası Denizcilik Sözleşmesi,
II. Yılında;
Uluslar arası Lojistik, Denizde Haberleşme, Muhasebe ve Finans, Vardiya Standartları, Bilgisayar Programlama ve Kullanımı, Yük İşlemleri ve Gemi Stabilitesi, Liman İşletmeciliği ve Yönetimi, Denizcilik İngilizcesi, Deniz Mevzuatı ve Gümrük İdaresi, Deniz Sigortacılığı, Elektronik Seyir, Deniz Acentacılığı, Kiralama ve Brokerlik, Pazarlama, Deniz İşletmelerinde Yönetim ve Organizasyon, Konteynır Sistemleri ve İşletmeciliği ile mesleki uygulama derslerini alırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara "Deniz ve Liman İşletme" ön lisans diploması" ve "Deniz ve Liman İşletme Meslek Elemanı" unvanı verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Deniz ve liman işletmeciliği meslek elemanı, denizcilikle ilgili kamu kurumlarında, deniz nakliyat şirketlerinde ve denizcilik sektöründe hizmet veren özel kuruluşlarda (gemi işletmeleri, liman ve tersane işletmeleri, marinalar, balıkçı barınakları, deniz acenteleri, forwarderler, gemi kiralama ve yük brokerlik şirketleri) ve 500 Gross tondan daha küçük gemilerde güverte zabiti olarak da çalışabilirler. Ayrıca turizm sektöründe de görev alabilirler
Eğitimin verildiği okul sayısı sınırlı olduğundan ve üç tarafı denizle çevrili olan ülkemizde deniz ticaretinin ve ulaşımının önemi gün geçtikçe arttığından dolayı iş bulma olanaklarının (yerli ve yabancı firmalarda) oldukça fazla olduğu, özellikle son dönemlerde artan yabancı sermayeli kuruluşlar ve uluslar arası sularda çalışan yabancı gemilerin özellikle eğitimli ve yabancı dil bilen gençlere ihtiyaç duyması bu alanda kariyer planlaması yapan gençler için umut verici olduğu söylenebilir.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Mesleki eğitim süresince isteyen öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu öğrenim kredisi ve yurt hizmetlerinden faydalanabilirler. Vakıfların, kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının sağladığı burslardan yararlanabilirler. Staj süresince öğrenciler, işyerlerinin belirleyeceği miktarda ücret alabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Kamu sektöründe çalışanlar teknik hizmetler sınıfından ücret almakta ve yıllık artışlardan faydalanmaktadır. Özel sektörde çalışanların ücretleri ise anlaşmaya göre belirlenmekte olup, çalışılan sektöre ve meslekteki deneyimlerine göre değişiklik göstermektedir. Genellikle asgari ücretle işe başlayıp, deneyim kazandıklarında çalıştıkları işyerine ve yaptıkları işe göre farklı kazanç elde etmektedirler.
MESLEKTE İLERLEME
Deniz ve liman işletme ön lisans programını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavında (DGS) başarılı oldukları takdirde "Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi ile Lojistik Yönetimi" lisans programlarına kontenjan dahilinde dikey geçiş yapabilirler.
BENZER MESLEKLER
Güverte Teknikeri/Uzak yol Güverte Zabiti, Turizm İşletmecisi.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
Meslek elemanları, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS) 2010 Kılavuzu, ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu-2008, Meslek Yüksekokulları ile Açık Öğretim Ön lisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı (DGS) 2010 Kılavuzu, Uludağ Üniversitesi Yalova Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlileri, İnternet www.denizcilik.gov.tr, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili Eğitim Kurumları,
Ulusal Meslek Bilgi Sistemi https://mbs.meb.gov.tr/
Gemi Adamları Yönetmeliği,
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.