Havacılık ve Uzay / Uçak Mühendisi
TANIM
Havacılık-uzay/uçak mühendisi, havada seyreden her çeşit aracın tasarlanması ve yapım projelerinin hazırlanması, üretilmesi, geliştirilmesi, bakım-onarımı ve işletilmesi konularında çalışan kişidir.
GÖREVLER
Yapımı düşünülen hava taşıtının taslağını, ön projelerini hazırlar, Uçak yapımı için gerekli üretim yöntemleri arasından hangisinin daha ekonomik olacağına karar verir. Bu konuda gerekli modelleri hazırlayarak deneylerini yapar, Üretimin planlanmasını; girdilerin zamanında, istenilen kalite ve niteliklerde üretimini sağlar, Fabrikada ve yer istasyonlarında teknisyenlerin çalışmalarını denetler, Özürlü veya yanlış yapılmış parça veya malzemenin özrünün giderilmesi ve parçanın gerekiyorsa dışlanarak yeniden yapılması için çalışır, Yapım sonrası uçuş tecrübelerini planlar, bunlara bizzat katılarak yapılan hava taşıtının gerçekte işleyişini gözler, Araç kullanan kuruluşlarda işletme ve bakım mühendisliği görevlerini de yürütür.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
Teknik malzemeler, Ölçüm aletleri, Bilgisayar, Teknik çizimler için gerekli cetveller, Hesap makinesi, Anahtar takımları, Test alet ve cihazları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Havacılık-uzay/uçak mühendisi olmak isteyenlerin; Şekil ve uzay ilişkilerini görebilen, Matematik-fizik konularına ilgi duyan ve bu alanda başarılı, Yaratıcı, tasarım gücü yüksek, İnsanlarla iyi ilişki kurabilen, Sabırlı, dikkatli ve sorumluluk sahibi kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Meslek elemanları kısmen kapalı yerde, kısmen açık havada çalışır. Çalışma ortamı kirli, yağlı, gürültülü olabilir. Yönetici kademelerinde bulundukları zaman büro ortamında çalışırlar.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Havacılık-uzay/uçak mühendisliği eğitimi ülkemizde iki yerde verilmektedir. Bunlar: Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ-Ankara),Üniversitelerin Mühendislik Fakültesi, Havacılık ve Uzay Mühendisliği bölümü, İstanbul Teknik Üniversitesi, Üniversitelerin Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Uçak Mühendisliği bölümüdür.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
Fizik, Matematik.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için, Lise veya dengi okul mezunu olmak, Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavında (LYS) başarılı olması gerekir. "Havacılık ve Uzay Mühendisliği" veya "Uçak Mühendisliği" lisans programları için yeterli (MF-4) puanı almak gerekir. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda "Havacılık ve Uzay Mühendisliği" veya "Uçak Mühendisliği" lisans programları ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir. Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler YGS ve LYS sonuçlarına göre ÖSYM tarafından yapılan yerleştirme işleminde diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler. Kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğrenim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır. "Uçak Elektriği", "Uçak Elektroniği" , " Uçak Elektrik ve Elektroniği" ön lisans programlarını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı'nda başarılı oldukları takdirde "Uçak Mühendisliği", ayrıca "Uçak Gövdesi", "Uçak Motoru" , "Uçak Gövde Bakım" , "Uçak Yer Destek Sistemleri" "Uçak Teknolojisi" ön lisans programlarını bitirenler ise "Havacılık ve Uzay Mühendisliği" ile "Uçak Mühendisliği" lisans programlarına, dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Eğitim süresi 4 yıldır. Hazırlık sınıfı ile bu süre 5 yıla çıkmaktadır. İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak Mühendisliği Bölümü ile O.D.T.Ü Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümünde; mühendislik eğitimi verilerek, havacılık ile ilgili her konuda çalışabilecek, yeterli kapasitede tasarım, araştırma, geliştirme, planlama, endüstriyel ilişkiler ve bakım hizmetlerini yerine getirebilecek elemanlar yetiştirilir.
Eğitimin 1. Sınıfında: Yüksek Matematik, Genel Fizik, Genel Kimya, Çizim, Bilgisayar Programlama ve İngilizce dersleri; ikinci dönemde de bu derslerin devamı ve Statik dersi okutulmaktadır.
İkinci sınıftan başlayarak dört ana grupta toplanan dersler (sınıfları parantez içinde gösterilerek) şöyle sıralanabilir:
A) AERODİNAMİK VE UÇUŞ MEKANİĞİ
Akışkanlar Mekaniği (2), Aerodinamik (2), Aerodinamik (3), Uçak Performansı (3), Sistem Dinamiği ve Kontrol (3), Uçuş Mekaniği ve Kontrol (4), Havacılık Mühendisliği Tasarımı (4),
B) İTKİ (MOTOR)
Termodinamik (2), Aerodinamik (3), Isı Transferi Sistemleri (3), İtki Sistemleri (3), Uçak Motor Tasarımı ve Roket (4),
C) YAPI VE MALZEME
Statik (1), Dinamik (2), Mühendislik Malzemeleri (2), Mukavemet (2), Üretim Mühendisliği İlkeleri (2), Havacılık Yapıları (I ve II), Havacılık Mühendisliği Malzemeleri (3), Havacılık Yapıları Tasarımı (4), Tahribatsız Muayene Metotları
D) KONTROL VE AVİYONİK SİSTEMLERİ
Elektronik ve Elektrik Mühendisliği Temelleri (2), Uçuş Aletleri (4), Ölçme Tekniği (4), Sistem Analizi (3), Kontrol Teorisi (4).
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara mezun olduğu bölüme göre "Havacılık ve Uzay Mühendisliği", "Uçak Mühendisliği" lisans diploması ve mezun olduğu alana göre unvan verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Havacılık-uzay/uçak mühendisi; Türk Hava Yollarında, T.C Silahlı Kuvvetlerinde (Kara ve Hava Kuvvetleri Ana Bakım Üslerinde), Türk Uçak Sanayi A.Ş., Makine Kimya Endüstrisi Kurumunda, TAI'de (Türkiye Uzay ve Havacılık Sanayi), Özel hava yollarında çalışabilirler.
Havacılık ve uzay endüstrisinde çalışan kimselerin büyük bir kısmı bilim adamlarından, mühendislerden ve üst düzeyde teknik elemanlardan oluşmaktadır. Ülkemizde uçak sanayii, lisans anlaşmalarıyla montajdan işe başlayarak, belirlenen program paralelinde, araştırma-geliştirmeye de yer vererek imalatta milli katkının artışını öngören bir hedef doğrultusunda gelişmektedir. Gelişen bu hedef doğrultusunda havacılık/uçak mühendislerine duyulan ihtiyaç da artmaktadır. Bugün kısıtlı olan iş ve çalışma alanlarının her geçen gün teknolojinin gelişimine bağlı olarak artması beklenmektedir. Çalışma alanları ülke şartlarına paralel olarak genişlemektedir.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Eğitim süresince bir kazanç söz konusu değildir. Yüksek öğrenimleri süresince öğrenciler, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilirler, ayrıca çeşitli resmi ve özel kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan burslardan faydalanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim tamamlandıktan sonra iş bilgisi, tecrübe, çalışılan alan ve bölüme göre kazanç durumu değişmektedir. Havacılık-uçak mühendisliği genel olarak üst düzey gelir elde edilen meslek gruplarındandır.
MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans ve doktora yaparak akademik kariyer yapılabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler.Yöneticilik özelliklerine göre her kademede sorumlu amir olabilirler.Yurtdışında konuyla ilgili bir üniversitede yüksek lisans ve doktora yaparak bilgi ve tecrübelerini arttırıp, üst düzey sorumlulukta bir görev alabilirler.
BENZER MESLEKLER
Havacılık Tasarım Mühendisi, Elektronik Mühendisi, Üretim Mühendisi, Makine Mühendisi.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
Meslek elemanları. Türk Hava Yolları, Türk Uçak Sanayi Anonim Şirketi (TUSAŞ), Hava Kuvvetleri, "Havacılık ve Uzay Endüstrisinin Yapısı, İşleyişi ve Türkiye'de Gelişme Olanakları Üzerinde Bir Araştırma" Doç. Dr. Ahmet DEMİR Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Politikası Kürsüsü, 2010 ÖSYS Başvuru Kılavuzu, 2008 Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2010 Kılavuzu, ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000, Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
İlgili eğitim kurumları,
Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
Ulusal Meslek Bilgi Sistemi https://mbs.meb.gov.tr/
Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.